Hải Dương đang “đóng băng”, truy vết, xử lý dứt điểm ổ dịch ở Cẩm Giàng, tiến tới kiểm soát Covid-19 trên toàn tỉnh, theo Bí thư Tỉnh ủy Phạm Xuân Thăng.
Đến sáng 17/2, Hải Dương ghi nhận 539 ca nhiễm ở 12/12 đơn vị hành chính cấp huyện, trong đó 5 ổ dịch lớn là TP Chí Linh, huyện Cẩm Giàng, thị xã Kinh Môn, huyện Nam Sách và ổ dịch mới tại thành phố Hải Dương. VnExpress phỏng vấn ông Phạm Xuân Thăng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương, về nỗ lực kiểm soát dịch bệnh của tỉnh.
– Kỳ nghỉ Tết vừa kết thúc và nhiều người từ Hải Dương đã đổ về các thành phố lớn như Hà Nội để làm việc trước giờ cách ly xã hội toàn tỉnh, gây lo ngại lây lan dịch bệnh. Ông nói gì về việc này?
– Tôi có nghe phản ánh về những lo ngại của người dân, thậm chí có người còn dùng từ nặng nề là “từng đoàn xe tháo chạy khỏi Hải Dương trước giờ cách ly xã hội”. Nhưng nói như thế là không chuẩn xác, không hiểu tỉnh hình ở Hải Dương.
Thời điểm nghỉ Tết là ngày 9/2. Khi đó các ca nhiễm Covid-19 ở Hải Dương chủ yếu tập trung ở thị xã Chí Linh và huyện Cẩm Giàng. Hai địa phương này đã được phong tỏa, nghĩa là không ai được ra, không ai được vào, tất cả các cửa đều khóa chặt.
Lúc đó 8/12 huyện không có ca dương tính, tất cả F1 đều ở trong khu cách ly và F2 cách ly tại nhà; nghĩa là có 8 huyện an toàn. Khi người dân về quê ăn Tết họ cũng đã tính toán rất kỹ, có an toàn thì mới về.
Nói như vậy để khẳng định những nơi có người dân về quê ăn Tết là những vùng an toàn, vì vậy họ là những người không có nguy cơ khi trở lại các thành phố để làm việc.
Ông Phạm Xuân Thăng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương. Ảnh: Hoàng Phong
– Ca nhiễm Covid-19 đầu tiên tại Hải Dương được công bố ngày 28/1 và đến 9/2 (28 Tết) đã tăng lên 327 ca. Vậy tại sao đến 15/2 tỉnh mới quyết định cách ly xã hội toàn tỉnh?
– Các giải pháp của Hải Dương được thực hiện quyết liệt, ngay từ đầu, theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế. Tùy theo diễn biến của dịch, chúng tôi đã đưa ra các phương án chống dịch phù hợp.
Cụ thể, ngay từ khi xuất hiện ca nhiễm đầu tiên ngày 27/1 tại Công ty Poyun (thành phố Chí Linh), chúng tôi đã rất quyết liệt truy vết, khoanh vùng, xét nghiệm diện rộng, tổ chức cách ly tập trung.
Một ngày sau, Hải Dương phong tỏa thành phố Chí Linh – mức độ cao hơn cả việc cách ly xã hội như hiện nay.
Ngày 5/2, khi Cẩm Giàng phát hiện khoảng 10 ca nhiễm, chúng tôi đã phong tỏa toàn bộ huyện này. Số lượng ca nhiễm thời gian qua tăng nhưng 90% đã ở trong khu cách ly, không có khả năng lây nhiễm ra cộng đồng.
Một vài ca phát hiện trong cộng đồng đều là F2 của F1 đã được cách ly, tiếp xúc khi F1 còn đang ủ bệnh, chưa chuyển thành F0.
Đến ngày 15/2, khi dịch xuất hiện 11/12 huyện, thị, thành phố của tỉnh, chúng tôi quyết định cách ly xã hội toàn tỉnh để làm chậm tốc độ lây lan của dịch bệnh. Theo đó, huyện cách ly với huyện, xã cách ly với xã, khu dân cư cách ly với khu dân cư, hạn chế tụ tập đông người. Chính quyền sẽ hạn chế giao thông qua tỉnh, chỉ phương tiện phục vụ mục đích thiết yếu mới được vào.
– Ngày 5/2 khi trả lời phỏng vấn VnExpress, ông nói Hải Dương đã bước đầu kiểm soát được dịch. Tuy nhiên số lượng người nhiễm hiện nay vẫn tăng lên. Ông giải thích thế nào?
– Sau khi công nhân của Công ty Poyun được phát hiện dương tính Covid-19 tại Nhật, chúng tôi đã nhanh chóng khóa chặt ổ dịch này. Do việc phát hiện ca nhiễm muộn, một số công nhân đã bị nhiễm từ trước, tiếp xúc với cả người thân và người ở địa bàn cư trú, chúng tôi tiếp tục khoanh vùng, truy vết, xét nghiệm cả khu dân cư.
Đến ngày 5/2, những công việc ban đầu cơ bản đã hoàn thành. Các ca nhiễm mới chủ yếu đã ở trong khu cách ly, Chí Linh không phát hiện ca lây nhiễm nào trong cộng đồng, thời điểm cao nhất khoảng 14.000 người có nguy cơ đã được đưa đi cách ly tập trung, nên tôi nói Hải Dương đã cơ bản kiểm soát được dịch.
Tuy nhiên, các chuyên gia y tế nhận định ổ dịch Hải Dương lớn nhất từ trước đến nay. Ngay khi công nhân công ty Poyun phát hiện dương tính ở Nhật, hôm sau chúng tôi lấy 190 mẫu xét nghiệm công ty này thì tìm ra 72 mẫu dương tính. Ngày kế tiếp xét nghiệm toàn bộ công nhân thì phát hiện 176 ca dương tính. Với quy mô 2.340 công nhân, lại có quá trình ủ bệnh, nên khi đi cách ly trong khu tập trung với tính chất F1, lúc bệnh khởi phát họ sẽ trở thành F0.
Những ngày vừa qua, nhiều ca bệnh liên tiếp được phát hiện. Nếu chỉ nhìn vào số lượng, người dân sẽ lo ngại, nhưng nếu phân tích sẽ thấy đó là điều bình thường của dịch tễ học. Trong số các ca dương tính, có tới 249 ca dương tính là công nhân công ty Poyun (đã được cách ly; từ F1 trở thành F0); đều ở trong khu cách ly nên không có khả năng lây nhiễm ra cộng đồng.
– Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long ngày 15/2 nói ở Hải Dương “tốc độ truy vết, xét nghiệm, khoanh vùng vẫn chậm hơn tốc độ lây nhiễm”. Là người trực tiếp chỉ đạo công tác chống dịch, ông thấy khó khăn nhất hiện nay ở Hải Dương là gì?
– Khó khăn nhất là cùng lúc chúng tôi phải tổ chức cách ly số lượng người rất lớn. Chưa bao giờ tỉnh phải cách ly tập trung 14.000 người gây khó khăn trong việc bố trí cơ sở cách ly, công trình vệ sinh, đảm bảo y tế, vệ sinh môi trường…
Sau những khó khăn ban đầu, hiện chúng tôi đã huy động tối đa cơ sở có thể làm nơi cách ly như trường học, doanh trại Quân đội, trường học của quân đội. Vì vậy, khó khăn này cơ bản đã được giải quyết.
Còn việc xét nghiệm đã đáp ứng được yêu cầu khi có sự hỗ trợ của Bộ Y tế. Hiện công suất xét nghiệm mỗi ngày có thể lên tới 30.000 mẫu gộp và 6.000 mẫu đơn.
– Số ca dương tính vừa qua đa số phát hiện ở trong khu cách ly, trong khi ông nói khó khăn nhất của tỉnh là vấn đề tổ chức cách ly. Vậy khả năng lây nhiễm chéo trong khu cách ly được đặt ra thế nào?
– Số liệu thống kê tại các khu cách ly của công ty Poyun cho thấy không phải cứ số lượng cách ly ở một điểm lớn thì sẽ có nhiều người F1 phát sinh thành F0. Thực tế, có những chỗ cách ly rất ít nhưng vẫn phát hiện F0. Điều này cho thấy nhiều công nhân đã bị nhiễm bệnh từ trước, khi cách ly thì tiếp tục phát bệnh và xét nghiệm cho kết quả dương tính.
Hơn nữa, mới đây, chúng tôi đã đề nghị Quân đội trực tiếp điều hành các khu cách ly tập trung quy mô trên 100 người. Với khu số lượng ít hơn, quân đội sẽ giữ vai trò nòng cốt trong điều hành. Điều này nhằm quản lý chặt chẽ, tránh lây nhiễm chéo trong khu cách ly tập trung vốn do dân sự quản lý.
– Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ chiều 17/2, Bộ Y tế báo cáo dịch Covid-19 cơ bản đã được kiểm soát tại 12/13 tỉnh, thành; trừ tỉnh Hải Dương “dịch vẫn diễn biến phức tạp”. Điều này được hiểu như thế nào, thưa ông?
– Như tôi đã nói, số lượng ca nhiễm Covid-19 được phát hiện ở Hải Dương những ngày qua là lớn nhưng đều trong khu cách ly tập trung, được kiểm soát. Địa bàn dân cư cũng đã được lấy mẫu xét nghiệm diện rộng, một số phường có nguy cơ đều 100% âm tính. Thành phố Chí Linh đã kiểm soát tốt dịch, các ca F1 liên quan thành phố Chí Linh và huyện Cẩm Giàng đều được đã được cách ly, kiểm soát y tế. Các huyện cũng cơ bản kiểm soát tốt, có huyện chỉ 1-2 người nhiễm.
Tuy nhiên, sau Tết, các doanh nghiệp ở huyện Cẩm Giàng bắt đầu hoạt động trở lại, nếu không kiểm soát tốt sẽ có nguy cơ lây lan giống ở công ty Poyun ở Chí Linh. Vì vậy, chúng tôi đã đưa ra các giải pháp quyết liệt. Thứ nhất là vẫn phong tỏa toàn huyện như từ 5/2 đến nay. Thứ hai là yêu cầu tất cả doanh nghiệp xét nghiệm cho toàn bộ người làm việc trong các nhà máy, phân xưởng, nếu âm tính mới cho đi làm. Chi phí xét nghiệm doanh nghiệp trả. Hiện 100% đơn vị đã đăng ký, hơn 10 doanh nghiệp đã tổ chức xét nghiệm và kết quả đều âm tính.
Tỉnh cũng căn cứ vào quyết định 2194 của Bộ Y tế, yêu cầu các doanh nghiệp đối chiếu tiêu chí an toàn phòng chống dịch bệnh, tự đánh giá mức độ an toàn. Tỉnh sẽ lập đoàn đến kiểm tra, nếu đảm bảo yêu cầu thì mới được sản xuất. Ngoài ra, sau khi công nhân được xét nghiệm âm tính một lần, cơ quan chức năng sẽ quay lại chọn mẫu ngẫu nhiên để xét nghiệm, sàng lọc các nguy cơ. Công nhân làm việc ở Cẩm Giàng nhưng cư trú ở huyện khác đều được yêu cầu ở nhà cách ly.
Địa bàn dân cư huyện Cẩm Giàng cũng được chúng tôi lấy mẫu xét nghiệm diện rộng, nhất là các xã nguy cơ cao. Như vậy diễn biến phức tạp, đáng quan tâm nhất chỉ có Cẩm Giàng nhưng đã được phong tỏa hơn 10 ngày nay, nên không có khả năng nguy cơ mầm bệnh từ huyện này phát tán đi nơi khác. Chúng tôi đang đóng băng, truy vết, phát hiện, xử lý dứt điểm ở Cẩm Giàng, khi làm được thì dịch bệnh ở Hải Dương sẽ được kiểm soát.
Cũng phải nói rằng việc chống dịch ở Hải Dương có sự khác biệt rất lớn so với Đà Nẵng, Quảng Ninh. Thứ nhất là chủng virus biến thể của Anh có tốc độ lây lan rất lớn, hơn 70%. Thứ 2 là 80% người nhiễm không có triệu chứng điển hình, nhất là những người trẻ. Dịch bệnh lại khởi phát trong doanh nghiệp có đông công nhân, đã bị ủ bệnh từ trước và không phát hiện ra nên để khống chế được dịch không thể ngày một ngày hai.
Sau sự việc ở Hải Dương, tôi đề nghị cần đánh giá công tác phòng chống dịch tổng thể trên cả nước, chú ý đến việc kiểm soát nguồn bệnh từ nước ngoài. Đây rõ ràng là chủng virus từ nước ngoài vì từ trước đến nay Việt Nam chưa có chủng virus biến thể của Anh, đột nhiên lại xuất hiện tại công ty Poyun. Đây là dấu hỏi đặt ra.
Khi nó xuất hiện với thời gian ủ bệnh dài, số lượng F0 rất lớn, số công nhân trong thời gian ủ bệnh đã đi giao tiếp ngoài xã hội khiến việc chống dịch ở Hải Dương trở nên khó khăn hơn rất nhiều lần so với Quảng Ninh (chỉ khoảng 10 ca nhiễm) hay Đà Nẵng (chỉ khu trú trong bệnh viện).
